Wymagania dotyczące zasilania systemów alarmowych
Bezpieczne zasilanie urządzeń elektronicznych systemów zabezpieczeń ma duże znaczenie w ich prawidłowym funkcjonowaniu. Uszkodzenie lub częściowa awaria zasilania może doprowadzić do tego, że system alarmowy przestanie działać, co może mieć poważne konsekwencje. Sprawdź, jak postępować przy podłączeniu systemów zabezpieczeń do sieci, jakie napięcie wybrać i jak zachować ciągłość zasilania.
Autor: Piotr Mastalerz
Aby kamery mogły należycie spełnić swoje zadanie, ich zasilanie oraz zasilanie oświetlenia potrzebnego do obserwacji powinny na wypadek zaniku napięcia w sieci mieć źródło rezerwowe
Zasilanie urządzeń systemów zabezpieczeń
Niektóre urządzenia systemów zabezpieczeń elektronicznych podłącza się bezpośrednio do sieci 230 V. Takie podłączenie może wykonać jedynie osoba mająca odpowiednie uprawnienia, na przykład świadectwo kwalifikacji E do 1 kV.
Nieprawidłowe podłączenie do sieci
Zdarzają się takie przypadki, że kabel zasilający centralę alarmową czy kamerę zakończony jest standardową wtyczką, ale nie jest to przykład godny naśladowania. Nie daje bowiem pewności, że ktoś przez pomyłkę lub celowo nie wyjmie wtyczki z gniazda.
Możliwe są również takie sytuacje, że zasilacze wtyczkowe służyłą do zasilania 12-woltowych kamer. Instalator może zabezpieczyć zasilacz metalową obejmą przymocowaną do ściany (żeby zasilacza nie można było przypadkowo wyjąć z gniazda). Niestety zasilacz stanie się bezużyteczny w razie zaniku napięcia z sieci. Zasilacz ma przełącznik napięcia i nie wyjmując go z gniazdka, można wyłączyć kamerę – wystarczy przełączyć zasilanie z 12 na 4,5 V.
Jak postępować przy podłączeniu systemów do sieci 230 V
Skąd można się dowiedzieć, jak postępować przy podłączaniu systemów do sieci 230 V? Oczywiście opisują to szczegółowo odpowiednie normy, ale należy również zajrzeć do przepisów, na przykład § 183 Rozporządzenia ministra infrastruktury z 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie. Zapisano w nim, że: „odcięcie dopływu prądu przeciwpożarowym wyłącznikiem nie może powodować samoczynnego załączenia drugiego źródła energii elektrycznej, w tym zespołu prądotwórczego, z wyjątkiem źródła zasilającego oświetlenie awaryjne...”.
To oznacza, że zastosowanie urządzeń, które w przypadku awarii są zasilane napięciem 230 V (na przykład z agregatów prądotwórczych czy UPS-ów), nie jest rozwiązaniem profesjonalnym. Rozporządzenie nakłada bowiem obowiązek takiego wykonania instalacji elektrycznej, aby wyłącznik pożarowy umieszczony w pobliżu głównego wejścia do obiektu lub złącza i odpowiednio oznakowany wyłączał zasilanie wszystkich urządzeń (oprócz oświetlenia awaryjnego) zasilanych napięciem 230 V prądu przemiennego, a więc również elektronicznych systemów zabezpieczeń.
Jakie napięcie stosować do zasilania urządzeń elektronicznych systemów zabezpieczeń
Oczywiście tak zwane bezpieczne, czyli 12 lub 24 V prądu stałego oraz 24 V prądu przemiennego (jest to uproszczenie, ponieważ wartość napięcia bezpiecznego jest różna dla różnych warunków otoczenia związanych z wilgotnością i zależy od tego, czy obwód zasilania jest typu SELV, czy PELV).
Obowiązkiem każdego projektanta i instalatora jest takie zaprojektowanie i wykonanie zasilania urządzeń wchodzących w skład systemów zabezpieczeń, aby w przypadku gaszenia pożaru wodą nie doszło do śmiertelnego porażenia prądem. To duża odpowiedzialność, ponieważ za błąd można zapłacić zdrowiem lub nawet życiem ludzi.
Dlatego najlepiej stosować urządzenia zasilane napięciem bezpiecznym. Zasilacze do nich należy podłączyć do sieci elektrycznej 230 V zgodnie z zasadami opisanymi w normach oraz zapisami przywoływanego rozporządzenia. Dobrze jest wydzielić obwód zasilania systemu zabezpieczeń w tablicy elektrycznej, zagwarantować ochronę nadprądową (wyłącznik nadprądowy zwłoczny o charakterystyce wyzwalania C) i przeciwporażeniową (wyłącznik różnicowoprądowy) i prawidłowo podłączyć przewód ochronny.
Jak zachować ciągłość zasilania
Warto zastosować dodatkowo tak zwany automatyczny przełącznik faz, który w razie zaniku jednej z faz przełącza obwód na inną, działającą, gwarantując zachowanie ciągłości zasilania. Należy też pamiętać o odpowiednim wykonaniu zasilania awaryjnego systemu na wypadek wyłączenia zasilania podstawowego.
Zasilanie kamer i oświetlenia
Kamery bez oświetlenia nie działają. Oświetlenie obserwowanego obszaru powinno być wystarczające do tego, aby w każdej sytuacji jego obraz był dobrze widoczny. Obszar może być oświetlony światłem widzialnym lub – w przypadku kamer monochromatycznych albo kolorowych, z mechanicznym filtrem podczerwieni, działających w trybie monochromatycznym – promieniowaniem podczerwonym, niewidzialnym dla ludzkiego oka.
Jeżeli działanie systemu obserwacji wizyjnej jest podtrzymywane w przypadku zaniku napięcia z sieci, to wypadałoby również podtrzymywać zasilanie oświetlenia wystarczającego do obserwowania i rejestracji obrazu. Wykonawcy często o tym zapominają i przekonują inwestorów, że przypadkowe wyłączenia prądu zdarzają się bardzo rzadko. A co, jeśli nie są przypadkowe? Przy dobrym oświetleniu rzadziej zdarzają się incydenty związane z naruszeniem bezpieczeństwa. Po co wydawać pieniądze na system, który może stać się bezużyteczny wtedy, kiedy będzie najbardziej potrzebny?
Dotyczy to również stosowania w systemach kamer CCTV zasilanych napięciem 230 V oraz kamer IP bezpośrednio lub pośrednio zasilanych napięciem 230 V. Należy się zastanowić, czy stosowanie takich kamer w systemie zabezpieczeń jest uzasadnione, skoro można je łatwo wyeliminować, odcinając napięcie zasilania wyłącznikiem pożarowym (który musi być łatwo dostępny i dobrze oznakowany), a inny sposób zasilania (w myśl § 183 przytaczanego rozporządzenia ministra infrastruktury) nie jest dozwolony.
